Doğalgaz Kullanımında Güvenlik Önlemleri

 Evinizde ağır bir gaz kokusu duyarsanız ne yapmalısınız?
Aslında kokusuz bir gaz olan doğalgaz, doğalgaz kaçağı olması durumunda kolayca anlaşılabilmesi için çürük sarımsak kokusuyla kokulandırılmıştır. Benzer bir koku duyduğunuzda;

• Kapı ve pencereyi açıp, ortamı havalandırınız.
• Ana vanayı kapatınız.
• Çakmak, kibrit yakmayınız. 
• Elektrik ekipmanlarını açmayınız, kapamayınız veya fişten çekmeyiniz. 
• Kapı zilini kullanmayınız ve kullandırmayınız.
• Kıvılcım çıkarabileceği için telefonunuzu kullanmayınız.
• Gaz kokusu olan mekanı herkesin boşaltmasını sağlayınız.
• Komşunuzdan veya en yakın bir yerden İGDAŞ 187 Doğalgaz Acil Hattını arayınız.
• 187'ye ulaşamazsanız itfaiyeyi arayınız. 
• Koku bodrumdan geliyorsa bodruma girmeyiniz.
• Arızayı kendiniz gidermeye çalışmayınız.
• Eğer gaz cihazınızın yakınında hafif bir gaz kokusu hissederseniz pilot ateşiniz arızalı demektir. Cihazınızı onarım için servisine gösteriniz. 

Binaların Dışında Gaz Kokusu Duyarsanız Ne Yapmalısınız?

• Binaların dışında gaz kokusu algıladığınızda hemen 187 nolu DOĞALGAZ ACİL telefonunu arayarak ihbar yapınız. 
• Bu mekandaki insanları uyarınız.
• Aşırı bir gaz kaçağı varsa o bölgenin elektriğini kestiriniz.
• Kordon altına alınmasını ve trafiğin durdurularak bölgenin güvenlik altına alınmasını sağlayınız.
• Gaz kokusu bina dışında olsa dahi, gaz kaçağı çevredeki yakın binalarda ve özellikle de bodrum katlarında olabilir. Bu durumda kesinlikle bodruma girmeyip 187 acil müdahale ekibini uyarınız. 

İhbar Verilirken Dikkat Edilecek Hususlar Şunlardır:

• Adınız, soyadınız ve telefon numaranız
• Gaz kokusu alınan bölgenin adresi ve tarifi
• Gaz kokusunun yoğunluğu (az, çok, aşırı, gibi...)
• İGDAŞ Acil Müdahale Ekibi geldiğinde kendilerine yardım ediniz.  

Apartman Boşluğunda Gaz Kokusu Duyarsanız Ne Yapmalısınız?

• Ortamı havalandırmak için bina giriş kapısı ile aydınlığa açılan tüm pencereleri açınız.
• Bina girişindeki ana doğalgaz giriş vanasını kapatınız.
• Sigara içmeyiniz ve kibrit, çakmak ve ateş yakmayınız.
• Elektrikli cihazlarınızı çalıştırmayınız, çalışır durumda olanları kapatmayınız.
• Elektrik düğmelerini ve kapı zillerini kullanmayınız.
• Asansör ve benzeri cihazları çalıştırmayınız.
• Gaz kaçağının olduğu binada telefonları kullanmayınız.
• İGDAŞ 187 Doğalgaz Acil Hattına haber veriniz.
• Apartman yöneticisine haber veriniz. 

Doğalgaz Cihazlarıyla İlgili Güvenlik Önerileri

Cihazlarınızın verimli ve güvenilir çalışmasını istiyorsanız imalatçının kullanma klavuzuna ve İGDAŞ’ın talimatlarına uyunuz. Düzgün monte edilmemiş veya bakımı iyi yapılmamış cihazlar zehirli bir gaz olan karbonmonoksit üretirler. Doğalgaz cihazlarında karbonmonoksit gazına sebep olan durumların bazıları şunlardır: 

• Cihazın yakıcı bölümlerinde özel sargının iyi yapılmamış olması veya toz olması.
• Bacaların tıkanması. 
• Temiz hava girişinin engellenmesi.

Karbonmonoksit her ne kadar renksiz, tatsız kokusuz olsa da karbonmonoksiti solumak, bulantıya, baygınlığa, soğuk algınlığına ve benzer semptomlara neden olur. Aşırı oranda karbonmonoksite maruz kalmak ölüme neden olur. Eğer doğalgaz cihazınızın iyi çalışmadığından şüpheleniyorsanız yetkili servis elemanları tarafından bakımını yaptırınız.

Pişirme ocakları ve bacalı doğalgaz cihazları 12 m³ den daha küçük hacimlere yerleştirilemezler. Bu tip cihazların bulundukları mahalden en az 100 cm² net geçişli atmosfere açılan havalandırma menfezleri bulunmalıdır. Bu menfezler sürekli açık kalmalıdır. Menfezin cihaz karşısındaki duvar veya pencereden açılmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca konulacakları hacimlerin büyüklüğü ne olursa olsun bacalı cihazlar açık balkon, yatak odası, banyo, WC gibi yerlere konulmadığı gibi banyo, WC ve yatak odalarından duman boruları geçirilerek baca bağlantısı yapılamaz.

Bacalı cihazların bulunduğu bölümde iyi çekiş yapan bir baca bulunmalı ve cihaz mutlaka bu bacaya bağlanmalıdır. Atık gaz boruları kapı ve pencere gibi yapı elemanlarından en az 20 cm uzakta olacak şekilde yerleştirilmelidir. Gaz cihazlarının ısınan dış yüzeyleri ile kullanılan eşyalar arasındaki açıklık en az 50 cm olmalıdır. Denge bacalı ( hermetik ) gaz cihazlarının bacaları mutlaka atmosfere açık, hava sirkülasyonu olan yerlere bağlanmalıdır. Bacalı cihazlar yanma için gerekli olan havayı bulundukları ortamdan almaktadırlar. Estetik kaygılar nedeniyle bu cihazların bir dolap içine alınmaları yanma için ihtiyaç duyacağı taze havayı engellemektedir ve yanma kalitesini düşürmektedir. 

Su Isıtıcılarına Yönelik Güvenlik Önerileri

• Su ısıtıcısını yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin konulduğu yerlere monte etmeyiniz.
• Su sıcaklığını düşük tutmak haşlanma kazalarından insanı korur. Çocuklar, özürlüler ve yaşlı insanlar genelde haşlanmadan kaynaklanan yaralanmaların iyileşmesinde zayıf ve dirençsizdirler. Su sıcaklığının 50°C'nin üzerinde olması ciddi yanıklara ve haşlanmaya hatta ölümlere sebep olabilir. Sıcaklığı ayarlamadan önce su ısıtıcısı kullanım talimatnamesini mutlaka okuyunuz.  

Çatı İzolasyonu Güvenliği

Çatı izolasyonu enerji faturalarının düşük gelmesine yardımcı olur. Ancak doğru izolasyon yapılmadığı takdirde yangın çıkma tehlikesi mevcuttur. Dolayısıyla yalıtım yapmayı düşünüyor veya halihazırda yapmışsanız şu güvenlik önlemlerine dikkat ediniz.

• Yalıtımı; fırınlar, su ısıtıcıları, fan motorları, kapı zili transformatörleri, bacalar ve gaz yakıcı cihazlar ve benzeri ısı kaynaklarından uzak tutunuz.
• Bu tip ısı kaynaklarının çevresine yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı olmayan yalıtımlar monte ediniz.
• Yalıtımı mümkün olduğunca çıplak ve tüplü tellerden uzak tutunuz.
• Çatı veya saçak borularını kapatmayınız. Çatınızı periyodik olarak yalıtımın bozulması ihtimaline karşı kontrol ediniz.  

Doğalgaz Yangınlarında Alınacak Önlemler

Hemen söndürülmesi gereken diğer birçok yangın çeşidinden farklı olarak; gaz yangınlarının söndürülmesinde uygulanacak genel kural önce gaz akışını kesmek, sonra söndürmektir. Bu nedenle, gaz yangınını derhal söndürmeye kalkışmamalı, gaz akışı kesilene kadar yanmasına izin verilmelidir. Bu arada, gaz kesilerek yangın söndürülünceye kadar, yakındaki yanabilir maddelerin, yanan gazdan yayılan ısıyı absorbe ederek tutuşmasını önlemek için mümkünse uzaklaştırılması veya çevresi su ile soğutularak korunması gerekmektedir. Eğer akan gazı kesecek vanayı kapamak için, yangının söndürülmesi mutlaka gerekiyorsa, çok kısa bir sürede gaz alevleri söndürülerek vana kapatılmalıdır.
Gaz alevleri karbondioksitli ya da diğer tip söndürücülerle söndürüldüğünde, yanmamış gaz akmaya devam ederse, çok büyük bir olasılıkla, havayla patlayıcı bir karışım yaparak herhangi bir tutuşma kaynağına eriştiğinde patlamaya neden olur. Bu patlama ise gazın yanmasından dolayı oluşabilecek zarardan çok daha fazla bir zarar meydana getirebilir. Bu nedenle öncelikle gaz akışının kesilmesine büyük önem gösterilmelidir.  

Baca Yangınlarının Önlenmesinde Doğalgazın Önemi

Doğalgaz temiz bir yakıt olduğu için yanmasından dolayı bacalarda is veya kurum oluşturmaz. Ancak yeni doğalgaz kullanıcıları, kullandıkları eski yakıtlardan dolayı bacalarda birikmiş olan kurum ve isleri temizlettirirlerse daha verimli ısınırlar.

Baca temizliğinin yaptırılması konusunda, müşterilere gönderilen tüm doğalgaz faturalarının ön yüzünde uyarılar bulunmaktadır. Bacaların temizliği ve standartlara uygunluğu hem tam yanma ile yakıt tasarrufu sağlar, hem de baca yangını çıkma ihtimalini ortadan kaldırır.

Baca yangınlarının toplam yangınlar içindeki payı küçümsenemeyecek kadar fazladır. Doğalgazın yaygınlaşmaya başlamasıyla baca yangınlarının oranı düşmeye başlamıştır. 1991 yılında baca yangınlarının toplam yangınlar içindeki payı %30 iken, 1999 yılında bu oran %10'a inmiştir. Baca temizliği ihmal edilmemeli, yılda bir kez İtfaiye Müdürlüğü ile irtibata geçilerek baca temizliği yaptırılmalıdır. 

Deprem Güvenlik Önerileri

Deprem Öncesinde
Doğalgaz tesisatınızın ana kapama vanasının yerini öğreniniz.  

Kombinizin ve su ısıtıcınızın duvara veya yere sallanmayacak şekilde monte edilmesine dikkat ediniz.

Deprem Sonrasında
Doğalgaz ana kesme vanasını veya diğer vanaları hemen kapatınız. Doğalgaz yakıcı cihazlarınızı, su ısıtıcılarınızı, duman bacalarını, havalandırma menfezlerini kontrol ediniz.Gaz sızıntısının tamamıyla giderildiğinden emin olmadan elektrik düğmelerini açıksa kapatmayınız, kapalıysa açmayınız. Telefonu kullanmayınız, ateş ve kıvılcım üreten aletleri yakmayınız veya açmayınız.